Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΛΙΡΑΣ, ΔΕΙΝΗ Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ κ. ΕΡΤΟΓΑΝ

του Δρα Ιωσήφ Σ. Ιωσηφίδη*

Σύμφωνα με προκαταρκτικούς υπολογισμούς μας, η Τουρκία βρίσκεται σε δεινή θέση σε ό,τι αφορά τα συναλλαγματικά της αποθέματα, και αυτό γιατί δεν τα καταφέρνει να συγκρατήσει τη διολίσθηση της ισοτιμίας της λίρας. Η παγκόσμια οικονομική κρίση καθιστά τα Διεθνή Ταμεία πολύ συγκρατημένα και η Τουρκία οδηγείται σε αδιέξοδο.

Συγκεκριμένα: Η Τουρκία άρχισε να παρεμβαίνει για τη στήριξη της λίρας από πέρυσι και συνεχίζει ως σήμερα, γιατί αντιμετωπίζει ανοιχτές θέσεις πωλήσεων (shorts) που προκλήθηκαν από τις μεγάλες μειώσεις επιτοκίων, από τις δαπάνες που προκαλούν οι γεωπολιτικές φιλοδοξίες της, αλλά και από την πανδημία κορωναϊού, που θα πλήξει ζωτικά την οικονομία και τον τουρισμό της. Τα καθαρά αποθέματα συναλλαγματικών ισοτιμιών της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας από 40 δισεκ. δολάρια στις 4 Μαρτίου, μειώθηκαν στα 31 δισεκ. δολάρια στις 30 Μαρτίου, και αυτό γιατί κατά τον μήνα αυτόν η Τουρκία προέβη σε ‘πολύ δαπανηρές’ παρεμβάσεις αγοράζοντας συνάλλαγμα με πωλήσεις δολαρίου που κατείχε και με μόνο σκοπό να αναχαιτίσει την υποχώρηση της αξίας της τουρκικής λίρας. Από αυτά τα 31 δισεκ. των ονομαστικών συναλλαγματικών διαθεσίμων αν αφαιρεθεί το ποσό που η ίδια η Κεντρική Τράπεζα Τουρκίας δανείστηκε από τις εμπορικές (με διαταγή Ερντογάν), τότε τα πραγματικά συναλλαγματικά διαθέσιμα είναι ‘αρνητικά’ (έτσι το υπολογίσει και το Bloomberg).

Το πιο δραματικό για την Τουρκία είναι ότι οφείλει να βρει άμεσα και ως το τέλος του 2020,172 δισεκ. δολάρια για να χρηματοδοτήσει τις δόσεις του εξωτερικού χρέους της.

Η ‘’σωτηρία απελπισίας’’ είναι όπως η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας διαθέσει τα δικά της περιουσιακά στοιχεία ύψους 93 δισεκ. δολαρίων (περιέχει και τον χρυσό της)

Σήμερα ο κ. Ερντογάν αδυνατεί να εξεύρει δολάρια από ένα νέο δανεισμό. Η μόνη λύση που έχει είναι να πρότεινε σήμερα (Πέμπτη, 1 Απριλίου) στη τηλεδιάσκεψη των ηγετών της G20 ‘’να είναι όλες οι κεντρικές τράπεζες της ομάδας-G επιλέξιμες για τα δολάρια που τροφοδοτεί η Fed σε χώρες διεθνώς’’. Θα ζητήσει δηλαδή, να δανειστεί ‘φρέσκα’ δολάρια σε συμφέροντες όρους και με χαμηλό επιτόκιο δανεισμού. Γνωρίζει ότι αν τα προμηθευτεί στην ανοιχτή αγορά θα ήταν δύσκολο. Άλλωστε κάτι τέτοιο  θα έσπρωχνε την τουρκική λίρα ακόμα πιο χαμηλά αφού αυτή είναι ήδη πολύ κλονισμένη.

Για να πείσει ο κ.Ερτογάν τους ηγέτες του G20, θα ισχυριστεί ότι ‘’μια επέκταση των συμφωνιών ανταλλαγής με όλα τα μέλη (που επιζητεί και ο ίδιος) θα ενίσχυε την εμπιστοσύνη στην παγκόσμια οικονομία’’. Αν τους πείσει, θα έχει προσωρινή ‘ένεση’.

Η τάση κατολίσθησης της Τουρκικής λίρας εξαρτάται στενά από την υποχώρηση των συναλλαγματικών αποθεμάτων. Την τελευταία εβδομάδα Μαρτίου ελαττώθηκαν κατά 3,6 δισεκ. δολάρια, ενώ αναμενόταν αύξησή τους κατά 2,1 δισεκ. Άρα, δεινή η θέση της Τουρκίας  πόσο μάλλον που η Κεντρική Τράπεζα με την έναρξη μακροπρόθεσμων δημοπρασιών ανταλλαγής, δανείστηκε περίπου 8 δισεκ. δολάρια από τις εμπορικές.

Η Ομοσπονδιακή Fed, μετά την έξαρση της πανδημίας του κορωνοϊού, ενώ επέκτεινε τις συμφωνίες ανταλλαγής (swaps) με αρκετές ξένες κεντρικές τράπεζες (ευρωπαϊκές, Βραζιλίας, Νότιας Κορέας, Μεξικού) – και ενώ ανανέωσε τη σύμβαση της από τις 19 Μαρτίου, δανείζοντας δολάρια σε μορφή swaps, αφήνει την Τουρκία ξεκρέμαστη στον αέρα. Έτσι αν δεν εξεύρει τα 172 δισεκ. δολάρια που είναι οι υποχρεώσεις της ως το τέλος του 2020, ο Ερντογάν θα εκτεθεί ανεπανόρθωτα, με το μέλλον του να ‘ολισθαίνει’.

*Δρ Ιωσήφ Σ. Ιωσηφίδης
Οικονομολόγος
πρώην Διευθυντής Οικονομικών Ερευνών και Προγραμματισμού της Λαϊκής Τράπεζας Κύπρου