Τι προβλέπει το νομοσχέδιο για τα δάση και τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς

Εντός των αμέσως επόμενων ημερών κατατίθεται στη Βουλή προς συζήτηση και ψήφιση από το δεύτερο θερινό τμήμα, το νομοσχέδιο για τη δασική νομοθεσία, την ιδιωτική πολεοδόμηση, τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς και την ανάπτυξη των εγκαταλελειμμένων οικισμών.

Με τις νέες ρυθμίσεις, όπως υποστήριξε σε συνέντευξη Τύπου ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Νίκος Ταγαράς, προωθείται ένα νέο μοντέλο «ήπιας οικιστικής ανάπτυξης με περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά». 

Ο κ. Ταγαράς μίλησε για νέα εθνική πολιτική γης, βασικό κομμάτι της οποίας είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής και η περιβαλλοντική προστασία. «Παράλληλα, αυτή η πολιτική στοχεύει στη δημιουργία προϋποθέσεων οικονομικής ανάπτυξης μέσω επενδύσεων σε ακίνητα».

Βάσει του συγκεκριμένου μοντέλου τακτοποιούνται οικοδομικοί συνεταιρισμοί που βρίσκονται σε δάση και δασικές εκτάσεις με ανταλλαγές εκτάσεων, νομιμοποιούνται οικισμοί που είχαν χτιστεί μέσα σε δάση και δασικές εκτάσεις με ευθύνη της διοίκησης, όπως είναι η περίπτωση του Αγίου Στεφάνου και εισάγονται νέες χρήσεις στα δάση και τις δασικές εκτάσεις της χώρας. 

Έτσι πλέον σε δάση και δασικές εκτάσεις θα επιτρέπεται η κατασκευή οργανωμένων υποδοχέων τουριστικών δραστηριοτήτων, κέντρων ιαματικού τουρισμού – θερμαλισμού, μονάδες μεταποίησης αγροτικών προϊόντων, δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών, ηλεκτροπαραγωγή από συμβατικά καύσιμα κλπ.
 

Οι επισημάνσεις του Ν.Ταγαρά

Τις βασικές αρχές και κατευθύνσεις του νομοσχεδίου «Περιβαλλοντική αναβάθμιση και ιδιωτική πολεοδόμηση – Βιώσιμη ανάπτυξη οικισμών – Ρυθμίσεις δασικής νομοθεσίας» παρουσίασε την Πέμπτη, ο αναπληρωτής υπουργός ΠΕΚΑ Ν.Ταγαράς. 

Σύμφωνα με τον αναπληρωτή υπουργό, το νομοσχέδιο κατατίθεται εντός των αμέσως επόμενων ημερών στη Βουλή προς συζήτηση και ψήφιση από το δεύτερο θερινό τμήμα.

Όπως επισημάνθηκε όσον αφορά τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς, την ιδιωτική πολεοδόμηση και τη βιώσιμη ανάπτυξη των οικισμών σε όλη τη χώρα, το ΥΠΕΚΑ προωθεί συνεπώς συνολική και ολιστική προσέγγιση στη ρύθμιση του χώρου. Οι πρωτοβουλίες εξελίσσονται σπονδυλωτά, με σειρά νομοθετημάτων, που επιλύουν χρόνια προβλήματα και οδηγούν, με την ολοκλήρωσή τους, σε μία νέα εθνική πολιτική γης. 

Βασικό κομμάτι μίας τέτοιας πολιτικής είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής και η περιβαλλοντική προστασία, αναφέρει συχνά ο Ν.Ταγαράς. Παράλληλα, αυτή η πολιτική στοχεύει στη δημιουργία προϋποθέσεων οικονομικής ανάπτυξης μέσω επενδύσεων σε ακίνητα. Επίσης, βασικός άξονας των νέων ρυθμίσεων πρέπει να είναι πάντα η προώθηση της κοινωνικής συνοχής. 

Το νομοθέτημα για «την περιβαλλοντική αναβάθμιση, την ιδιωτική πολεοδόμηση τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς και τους εγκαταλελειμμένους οικισμούς» συνδυάζει όλα αυτά τα χαρακτηριστικά, σύμφωνα πάντα με το ΥΠΕΚΑ. 

Βασικός άξονας του νομοσχεδίου είναι η πολεοδομική οργάνωση του χώρου για να διευκολυνθεί μία στροφή στην Περιφέρεια, επισημάνθηκε. Παράλληλα προωθείται ένα νέο μοντέλο ήπιας οικιστικής ανάπτυξης με περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά, λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο της εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας. 

Η τάση επιστροφής στην περιφέρεια είναι έντονη, ενώ ταυτόχρονα παρατηρείται και μία στροφή στην πρωτογενή παραγωγή που μπορεί να υλοποιηθεί μόνο στην περιφέρεια. Αυτό είναι άλλωστε ανάγκη και της εθνικής οικονομίας, τόσο μεσοπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα, τονίζει το ΥΠΕΚΑ. 

«Για να υλοποιηθούν όμως οργανωμένα και αποτελεσματικά σε πολεοδομικό επίπεδο αυτές οι τάσεις, η Πολιτεία οφείλει να οργανώσει το χώρο και να δημιουργήσει προϋποθέσεις αναζωογόνησης της υπαίθρου. Με το σχέδιο νόμου που παρουσίασε ο αναπληρωτής υπουργός ΠΕΚΑ Νίκος Ταγαράς αυτά ακριβώς υπηρετούνται και καθιερώνεται ένα νέο, αποτελεσματικό και γρήγορο μοντέλο πολεοδόμησης περιοχών και αναθέρμανσης της οικονομικής ζωής σε μικρούς και εγκαταλελειμμένους οικισμούς της χώρας» αναφέρεται στην ανακοίνωση. 

Το ζήτημα της ιδιωτικής πολεοδόμησης και των οικοδομικών συνεταιρισμών είναι ένα σύνθετο ζήτημα, όπως έχει πολλάκις αναφέρει ο Νίκος Ταγαράς. 

«Το σχέδιο νόμου είναι ένα ουσιαστικό βήμα στην κατεύθυνση της επίλυσης του προβλήματος, για όσους οικοδομικούς συνεταιρισμούς έχουν τις νόμιμες προϋποθέσεις ή έχουν ήδη δικαιωθεί από τα δικαστήρια». 

«Ακολουθεί σύντομα το νομοθέτημα για τη λειτουργία της Τράπεζας γης που αποτελεί ένα νέο θεσμό, ο οποίος θεσμοθετήθηκε με το νόμο 4178/2013, και θα αποτελέσει βασικό περιβαλλοντικό και πολεοδομικό εργαλείο αντικειμενικής και ηλεκτρονικής οργάνωσης της λειτουργίας της (υπό δημιουργία) αγοράς δικαιωμάτων δόμησης».

Όσον αφορά τις ρυθμίσεις της δασικής νομοθεσίας, «το νομοσχέδιο που προτείνει ο αναπληρωτής υπουργός ΠΕΚΑ Νίκος Ταγαράς στοχεύει στη συστηματοποίηση, απλοποίηση και επικαιροποίηση καίριων διατάξεων της δασικής νομοθεσίας, όπως είναι αυτές που σχετίζονται με τις επιτρεπτές επεμβάσεις στα δάση, τις δασικές και τις δημόσιες χορτολιβαδικές εκτάσεις, τη διαδικασία χαρακτηρισμού εκτάσεων, τους δασωθέντες αγρούς, την κατεδάφιση αυθαιρέτων και την επιβολή ποινικών κυρώσεων, καθώς και την επίλυση χρόνιων κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων, όπως εκείνα που αντιμετώπιζαν επιχειρήσεις συγκεκριμένων κατηγοριών που λειτουργούσαν χωρίς άδεια, ή τα σχετικά με την κτηνοτροφία, την αξιοποίηση δασικών εκτάσεων, που περιλήφθηκαν σε αναδασμούς ή κληροτεμαχίων που εκχερσώθηκαν μετά το 1975, την κυριότητα και τη χρήση κτιρίων, που χρησιμοποιούσαν οι δασικές υπηρεσίες και δεν είναι αναγκαία σε αυτές κ.α» αναφέρεται στην ανακοίνωση. 

 

Τα βασικά σημεία του νομοσχεδίου

 

Οικοδομικοί συνεταιρισμοί – ιδιωτική πολεοδόμηση

Αυξάνεται η δημόσια περιουσία – Αυξάνονται τα δημόσια δάση – Δίνονται προοπτικές ανάπτυξης σε εγκαταλελειμμένους και μικρούς οικισμούς της περιφέρειας – Επιλύονται προβλήματα δεκαετιών των οικοδομικών συνεταιρισμών

• Δίνεται προοπτική λύσης σε ένα σύνθετο πρόβλημα που ταλαιπωρεί εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας επί 40 και πλέον χρόνια. 

• Αυξάνεται το περιβαλλοντικό ισοζύγιο εκεί που υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη. Στα μεγάλα αστικά κέντρα δηλαδή, όπου υπάρχει ήδη έντονη πολεοδομική επιβάρυνση, δίνεται η δυνατότητα στο κράτος να πάρει, στο πλαίσιο ανταλλαγής, ιδιωτικές εκτάσεις και να τις αποδώσει στο κοινωνικό σύνολο ως νέο δάσος και ως χώρους πρασίνου.

• Δίνεται έμφαση στο περιβάλλον και στο περιβαλλοντικό όφελος των πολιτών. Δίνονται νέες, μη προστατευόμενες, εκτάσεις στους πολίτες για αξιοποίηση, ενώ ταυτόχρονα το δημόσιο αποκομίζει νέες δασωμένες και αναδασωμένες εκτάσεις. Η τοπική αυτοδιοίκηση αποκτά νέους χώρους πρασίνου ενώ δίνονται ειδικά πολεοδομικά κίνητρα με περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά (μεγάλοι ελεύθεροι χώροι, μείωση οδικών δικτύων, δημιουργία έργων υποδομής – δίκτυα και βιολογικοί καθαρισμοί).

• Ενισχύονται οι μικροί και εγκαταλελειμμένοι οικισμοί στην περιφέρεια. Με αυτόν τον τρόπο δίνεται η δυνατότητα να αναζωογονηθεί η κοινωνία και η οικονομία σε όλη τη χώρα, παρέχονται νέες ευκαιρίες διαβίωσης έξω από τα αστικά κέντρα, παρέχονται νέες δυνατότητες εργασίας, αξιοποιούνται δημόσιες επενδύσεις και υποδομές που έχει φτιάξει το κράτος στην περιφέρεια και σήμερα παρακμάζουν μένοντας αναξιοποίητες.

• Καθιερώνονται τα Ειδικά Σχέδια Περιβαλλοντικής Αναβάθμισης και Ανάπτυξης (ΕΣ.ΠΕΡ.Α.Α) για τη χωροθέτηση και πολεοδόμηση των περιοχών πέριξ των μικρών και εγκαταλελειμμένων οικισμών

• Καθορίζονται οι λεπτομέρειες εφαρμογής και δίνονται λύσεις σε χρόνια προβλήματα οικοδομικών συνεταιρισμών, οι οποίοι έχουν ξεκάθαρο ιδιοκτησιακό καθεστώς αλλά δεν μπορούν να πολεοδομηθούν ποτέ με βάση τη νομολογία του ΣτΕ, παρότι το κράτος τους είχε δημιουργήσει, θεσμικά, την πεποίθηση ότι θα αποκατασταθούν οικιστικά. 

Τώρα προβλέπουμε τη διαδικασία ανταλλαγής αυτών των εκτάσεων με άλλες που θα μπορούν να πολεοδομηθούν (ή ακόμη και με νέα έτοιμες, πολεοδομημένες εκτάσεις) δίπλα σε μικρούς και εγκαταλελειμμένους οικισμούς. Με το σχέδιο νόμου προβλέπεται η ελεγχόμενη και οργανωμένη οικιστική ανάπτυξη (αποκλειστικά κατοικίες) δίπλα σε υπάρχοντες οικισμούς.

• Με τις προτεινόμενες διατάξεις ορίζονται οι περιοχές προς πολεοδόμηση κατόπιν αιτήματος (τοπική αυτοδιοίκηση, δασικές υπηρεσίες, Ελληνικό Δημόσιο) και δημιουργούνται ζώνες υποδοχής συντελεστή δόμησης. Οι ζώνες τοποθετούνται δίπλα σε υπάρχοντες οικισμούς οι οποίοι όμως είναι μικροί ή εγκαταλελειμμένοι, δίνοντας ζωή σε φθίνοντες οικισμούς. 

Παράλληλα οι υπάρχοντες οικισμοί αναβαθμίζονται και ταυτόχρονα καλύπτονται οι απαιτήσεις για ύπαρξη πολεοδομικού σχεδιασμού.

• Αναδεικνύονται περιουσιακά δικαιώματα των πολιτών (όπως τα μερίδια των οικοδομικών συνεταιρισμών) που είναι χαμένα και ανενεργά και μπορούν πλέον να αποκτήσουν αξία.

• Η λύση που δίνεται αφορά μόνο τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς που έχουν ξεκάθαρο ιδιοκτησιακό καθεστώς.

• Η πολιτεία φροντίζει να προσαρμοστεί τόσο στις τελευταίες αποφάσεις του ΣτΕ όσο και στις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που αξιώνουν αποζημίωση όσων πολιτών δεν μπορούν να αξιοποιήσουν αυτά τα περιουσιακά τους δικαιώματα.

• Ενσωματώνεται η νομολογία του ΣτΕ για επιμέρους ζητήματα οικοδομικών συνεταιρισμών

• Προάγεται, στο πλαίσιο των συνταγματικών επιταγών, η προστασία του περιβάλλοντος. Εκεί που χωροθετούνται περιοχές υπάρχουν αυστηροί περιβαλλοντικοί όροι. Το νέο πλαίσιο ιδιωτικής πολεοδόμησης εφαρμόζεται μόνο με αυστηρά περιβαλλοντικά κριτήρια. Δεν γίνεται καμία έκπτωση στην περιβαλλοντική προστασία. Δεν χωροθετούνται περιοχές σε δάση, αιγιαλό, αρχαιολογικούς χώρους, κατ’ απόλυτη προσαρμογή στις διατάξεις του Συντάγματος.

• Επιλύεται το χρόνιο πρόβλημα των οικοδομικών συνεταιρισμών στη Ζώνη Αστικού Αναδασμού του Πικερμίου, όπου το κράτος κερδίζει ιδιοκτησιακά δασωμένες και αναδασωμένες περιοχές, που σήμερα προστατεύονται από τη νομοθεσία αλλά είναι εγκαταλελειμμένες, και αυξάνεται το ισοζύγιο πρασίνου στην περιοχή, ενώ ταυτόχρονα οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί – και ο ΑΟΟΑ – μπορούν να πολεοδομήσουν στις «καθαρές» πολεοδομικά εκτάσεις που κατέχουν.

 

Δασικές επεμβάσεις

 

Με τις γενικές διατάξεις:

• Αυξάνεται η προστασία των δασών, των δασικών εκτάσεων και των χορτολιβαδικών και βραχωδών εκτάσεων.

• Καθορίζεται νέος τρόπος υπολογισμού της αξίας των δασών και δασικών εκτάσεων με βάση τη θέση, τις παραγωγικές, προστατευτικές, αισθητικές, και λοιπές λειτουργίες τους και όχι μόνο την παραγωγή ξύλου και βοσκήσιμης ύλης, όπως μέχρι σήμερα προβλέπονταν. Εντάσσονται πλέον και οι δημόσιες χορτολιβαδικές εκτάσεις. 

• Επιταχύνονται οι διαδικασίες χαρακτηρισμού μίας έκτασης όσον αφορά το δασικό χαρακτήρα. Συντομεύεται ο χρόνος που απαιτείται, μειώνονται τα εμπλεκόμενα επίπεδα, ενισχύονται οι αρμόδιες επιτροπές, διασφαλίζεται περαιτέρω η αμεροληψία, απλοποιούνται τις διαδικασίες, διευκολύνονται οι πολίτες.

• Καταπολεμείται η γραφειοκρατία, αυξάνεται η διαφάνεια, απελευθερώνονται οι δασικοί υπάλληλοι από χρονοβόρες διαδικασίες. Τυποποιείται το περιεχόμενο των αιτήσεων των πολιτών και των απαντήσεων των δασικών υπηρεσιών. 

Δημιουργείται ειδική διαδικτυακή πύλη στο ΥΠΕΚΑ όπου καταχωρούνται υποχρεωτικά όλες οι πράξεις χαρακτηρισμού των δασικών υπηρεσιών, μαζί με τοπογραφικά διαγράμματα και τυχόν αποφάσεις ανωτέρων οργάνων.

• Δίδεται απόλυτη προτεραιότητα στην έκδοση πράξης χαρακτηρισμού για μεγάλα έργα.

• Κηρύσσονται υποχρεωτικά αναδασωτέες όλες οι εκτάσεις που απώλεσαν τη δασική τους βλάστηση, από κάθε αιτία (όπως εκχέρσωση, φύτευση μη δασικών φυτών) για πρώτη φορά, και όχι μόνο από πυρκαγιά ή παράνομη υλοτομία. 

• Αυστηροποιούνται οι ποινές για παραβάσεις της δασικής νομοθεσίας.

• Απλοποιούνται οι διαδικασίες κατεδάφισης αυθαιρέτων σε δάση και δασικές εκτάσεις.
 

 

Με τις διατάξεις για τις επιτρεπτές δασικές επεμβάσεις:

• Εφαρμόζεται για πρώτη φορά η έννοια του περιβαλλοντικού ισοζυγίου στις δασικές επεμβάσεις, με την υποχρέωση δάσωσης ή αναδάσωσης τουλάχιστον ίσης έκτασης με αυτήν της επέμβασης από τον ίδιο τον ιδιώτη/φορέα υλοποίησης επέμβασης/επενδυτή. 

• Αυξάνεται το δάσος στη χώρα. Ο φορέας υλοποίησης επέμβασης υποχρεούται για πρώτη φορά να δασώσει ή να αναδασώσει τουλάχιστον ίση έκταση με αυτήν της επέμβασης, ανεξαρτήτως αν η προς επέμβαση έκταση είναι δασική ή δάσος. Ο φορέας, για πρώτη φορά, οφείλει να παραδώσει στο δημόσιο έτοιμο δάσος τριών ετών και όχι να κάνει απλώς μία αναδάσωση. Επομένως το ισοζύγιο «νέο δάσος – παλαιά δασική έκταση ή δάσος» οδηγεί σε αύξηση του δάσους.

• Κωδικοποιούνται για πρώτη φορά από το 1979 σε ενιαίο κείμενο όλες τις επιτρεπτές δασικές επεμβάσεις. Ξεκαθαρίζουμε τι επιτρέπεται και που. Η δασική νομοθεσία του 1979 έχει τροποποιηθεί πλειστάκις μέχρι σήμερα με αποτέλεσμα να είναι δυσχερής για τον καθένα η εύρεση του ισχύοντος νομικού πλαισίου για κάποια επέμβαση.

• Όλες οι παραχωρήσεις δασικών εκτάσεων για επιτρεπτές επεμβάσεις γίνονται κατά χρήση και σε καμία περίπτωση κατά κυριότητα, όπως γινόταν μέχρι σήμερα σε ορισμένες περιπτώσεις. Διασφαλίζεται επομένως περαιτέρω η δημόσια περιουσία.

• Εναρμονίζεται η δασική νομοθεσία περί επιτρεπτών επεμβάσεων με τις διατάξεις της περιβαλλοντικής αδειοδότησης (ΑΕΠΟ ή ΠΠΔ). Απλοποιείται και βελτιώνεται το πλαίσιο αδειοδότησης μιας δραστηριότητας.

• Προσθέτουμε λίγες και συγκεκριμένες επεμβάσεις σε αυτές που επιτρέπονται. Επιτρέπονται πλέον οι μόνιμες κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις (σε αντίθεση με τις πρόχειρες μόνο μέχρι σήμερα) προκειμένου να προωθηθεί η υγιεινή και η ασφάλεια του ζωϊκού κεφαλαίου και προϊόντων, σε εναρμόνιση με τις κοινοτικές οδηγίες. Βελτιώνουμε τους όρους δραστηριοποίησης και ενισχύουμε την πρωτογενή κτηνοτροφική παραγωγή.

• Εναρμονίζουμε τη δασική νομοθεσία με την υφιστάμενη τουριστική νομοθεσία. Εκτός από ξενοδοχεία και γήπεδα γκολφ, που ήδη προβλέπονται, εντάσσονται στις επιτρεπτές επεμβάσεις οι ολοκληρωμένοι υποδοχείς τουριστικών δραστηριοτήτων και οι εγκαταστάσεις αξιοποίησης ιαματικών πόρων. Επιτρέπονται επίσης οι αναγκαίες υποδομές (οδοί πρόσβασης, τελεφερίκ κλπ).

• Απλοποιείται η διαδικασία αδειοδότησης κατασκηνώσεων.

• Δίνεται ώθηση στην πρωτογενή και δευτερογενή παραγωγή δασικών και αγροτικών προϊόντων. Επιλύονται προβλήματα εγκατάστασης μονάδων εγκαταστάσεις μονάδων μεταποίησης γεωργικών προϊόντων που παράγονται στην περιοχή, τυροκομικών μονάδων επεξεργασίας γάλακτος, οινοποιείων, αποσταγματοποιείων, ποτοποιείων, εμφιαλωτηρίων, ελαιοτριβείων, σφαγείων και χερσαίων εγκαταστάσεων μονάδων υδατοκαλλιέργειας. 

• Επιλύονται χρόνια προβλήματα αγροτικών αναδασμών, καλλιέργειας δασωμένων αγρών, παραχώρησης καστανοτεμαχίων.

• Δίδεται για πρώτη φορά η δυνατότητα ίδρυσης και λειτουργίας από ιδιώτες πιστοποιημένων δασικών φυτωρίων. Δημιουργείται νέα επιχειρηματική δραστηριότητα πρωτογενούς παραγωγής.